Checklist: is freelance journalist worden iets voor jou?

Zou je anderen aanraden om te gaan freelancen? Die vraag kreeg ik deze week. En hoewel ik volmondig ‘JA!’ wilde schreeuwen, is die vraag natuurlijk niet zo simpel te beantwoorden. Of freelancen bij je past is namelijk heel persoonlijk.

Zelf werkte ik jaren in loondienst en ik vond het fantastisch om onderdeel te zijn van een team en om plannen te maken om het mediamerk te laten groeien. Ik dacht daarom altijd dat freelance journalist worden helemaal niets voor mij zou zijn. En kijk me nu, ik zou niet anders meer willen.

Is freelance journalist worden iets voor jou?

Best lastig dus om van tevoren te bedenken of freelancen iets voor jou is. Daarom maakt ik een checklist. Zo heb je sneller antwoord op de vraag: is freelance journalist worden iets voor jou?

Woorden als ‘zelfstandig’, ‘vrijheid’ en ‘autonomie’ passen goed bij je

Als freelancer werk je vaak alleen. Er zijn natuurlijk wel opdrachten waarbij je meer onderdeel bent van een team, maar je moet er wel tegen kunnen dat je je eigen gang gaat. Ben je heel zelfstandig? Dan heb je het eerste punt al binnen.

Je vindt het niet erg dat werk en privé in elkaar overlopen

In loondienst kon ik eigenlijk altijd om half zes of zes uur naar huis. De rest van de taken deed ik dan de volgende dag wel weer. Als freelancer is de grens tussen werk en privé vager. Ook op vakantie kun je ineens een aanvraag krijgen voor een opdracht. Of je bent te druk (of hebt verkeerd gepland) en moet ‘s avonds laat door om een deadline te halen.

Vind je dat prima? Dan kan freelancen wat voor je zijn. Lijkt het je vreselijk om werk en privé niet gescheiden te kunnen houden? Krap dan nog even achter je oren. Aan de andere kant hoeft het natuurlijk geen probleem te zijn, mits je een kei bent in grenzen stellen.

Je hebt een buffertje achter de hand

Gelukkig heb ik in de ruim twee jaar dat ik freelance niet meegemaakt dat ik een periode écht weinig heb verdiend, maar ja, je inkomen als freelancer schommelt natuurlijk wel een beetje. Zo ging ik in 2019 een maand op vakantie, wat betekende: een maand geen inkomen.

Een buffertje op je spaarrekening is daarom slim. Oók omdat het geregeld voorkomt dat facturen te laat worden betaald. Dan is het handig als je nog wel gewoon je huur kunt betalen natuurlijk.

Je vindt het niet erg om vooral uitvoerend bezig te zijn

Als freelance journalist ben je vooral bezig met researchen en producties maken. Over de strategie van het medium waar je voor werkt, denk je niet na. Nou ja, je mag vast suggesties geven, maar je hebt geen grote vinger in de pap en je wordt vaak overgeslagen bij strategische meetings.

Vind je het juist leuk om mee te denken over zaken als ‘waar gaan we eigenlijk heen met z’n allen?’ dan is het misschien slim om voor een baan in loondienst te gaan.

Je hebt veel ideeën voor artikelen of andere producties

Het komt natuurlijk best wel voor dat een redactiechef je vraagt of je een artikel wilt maken over een bepaald onderwerp. Maar het omgekeerde komt misschien wel vaker voor: dat jij een idee hebt en dat wilt verkopen aan de chef.

Zeker als je net begint met freelancen en chefs jou en je kwaliteiten nog niet goed kennen, is het belangrijk dat je zelf laat zien wat je ideeën zijn. Vind je het moeilijk om goede invalshoeken te verzinnen, dan is het dus slim hiermee te oefenen.

Je bent niet bang om je connecties om hulp te vragen

‘Netwerken’, die tip heb je vast al honderden keren gehoord. Toch gooi ik ‘m er ook nog even in. Gelukkig betekent netwerken echt niet dat je in je eentje naar borrels moet waar iedereen elkaar kent en jij in een hoekje uit een glas wijn nipt met je telefoon in je hand.

Netwerken betekent wel: weten wie je allemaal kent. Oud-collega’s, mensen waar je mee gestudeerd hebt of redacteuren die je nog kent van een stage. Die mensen kunnen je allemaal verder helpen. Maar je moet het wel durven vragen.

Heb je bijvoorbeeld een idee voor een tijdschrift waar nu een oud-collega werkt, wees dan niet bang om die connectie in te zetten. Vraag hem of haar gewoon eens hoe het gaat en vertel dat je een leuk idee hebt. Naar wie kun je dat het beste sturen? (Voor wat, hoort wat, trouwens. Als een ander om hulp vraagt is het natuurlijk zeer aardig hem of haar te helpen).

Je kunt ‘nee’ zeggen

Als je net begint met freelancen denk je waarschijnlijk dat je grootste probleem is om genoeg opdrachten te vinden, maar geloof me, na een tijdje heb je het omgekeerde probleem. Dan is het zaak je eigen grenzen te kennen en slim te kiezen tussen alle opdrachten. Een goede freelancer is dus niet bang om ‘nee’ te zeggen.

Toegegeven, dat moet ik ook nog steeds leren. Ik vind veel dingen leuk en wil chefs en redactiecoördinatoren graag helpen als ze omhoog zitten. Gevolg: zo nu en dan zit mijn agenda hélemaal vol. En dan krijg ik thuis weer het verwijt dat ik ‘ook alleen maar aan het werk ben.’

Nou ja, dat is misschien een goed onderwerp voor een artikel om binnenkort ergens te pitchen…